Ergoterapi nedir?
En genel tanımı ile Ergoterapi, kişilerin kendisi için anlamlı ve yapılmaya değer bulduğu, kendine bakım, üretkenlik ve serbest zaman alanlarındaki günlük yaşam aktivitelerini, tedavi amaçlı kullanarak sağlığı ve yaşam kalitesini geliştiren profesyonel bir sağlık mesleğidir. Bu sağlıklı olma ve iyilik halini sağlamak amacıyla kişinin yaşına ve ihtiyaçlarına uygun, kendisi için anlam taşıyan ve yapılmaya değer bulduğu aktiviteleri tedavi modeli olarak kullanır. İnsanlar deneme yanılma yoluyla aktif olarak öğrenirler. İnsan beyni bir hareketi yapmaya karar verdiğinde, kaslara ve sinirlere iletiyi ulaştırması gerekir. Kişinin bu iletiyi en iyi şekilde alıp uygulayabilmesi ve öğrenebilmesi için ise, ileti sonucu oluşan hareketin doğru bir şekilde yapılıp, uygulanması gerekir. İşte burada ergoterapistler, aktiviteyi pratik olarak uygulayıp, öğretirler ve böylece beyinde en uygun öğrenme biçimini oluşturmuş olurlar.
Ergoterapide amaç nedir?
Ergoterapide amaç, herhangi bir hastalık, doğumsal sakatlık, gelişimsel gecikme veya kaza sonrası ortaya çıkan zihinsel, duyusal, sosyal, duygusal ve fiziksel becerilerde oluşan bozuklukları iyileştirmek, geliştirmek ve çocuğun var olan yeteneklerini günlük hayatında kullanabilmesini sağlamaktır. Kısacası amaç, çocuğun, yaşına ve kültürüne uygun olarak günlük yaşama ve topluma katılmasını sağlamak için tüm gelişim alanlarını desteklemektir.
Ergoterapist kimdir?
Ergoterapist bire bir kişilerle, gruplarla veya topluluklarla iş birliği içinde çalışmak için gerekli bilgi, beceri ve davranışlarla donatılan tıbbi, sosyal davranışsal, psikolojik, psikososyal ve ergoterapi bilimi alanında geniş eğitime sahip bir sağlık personelidir. 4 yıllık ergoterapi lisans eğitimi sonrasında ‘ergoterapist’ ünvanı verilir.
Aktivite nedir?
Kişilerin hayatlarını devam ettirebilmeleri ve anlamlı bir ömür geçirebilmeleri için gerekli olan işlerin tamamı aktivite sözcüğü ile ifade edilir. Kişi için önem taşıyan bu işler onun yaşamdaki rollerini oluşturur. Temel olarak üç başlık altında incelenir;
Kısacası ergoterapide tedavi için kullanılan ilaç ‘aktiviteler’dir.
Pediatride Ergoterapist Kimlerle çalışır?
Ergoterapistler, herhangi bir sağlık problemi nedeniyle vücut yapı ve işlevlerinde bozukluğu olan; günlük yaşamdaki aktiviteleri ve toplumsal katılımı kısıtlanmış tüm çocuklarla çalışır.
Ergoterapistler, bebeklerde ve çocuklarda normal gelişimi engelleyebilecek;
faktörleri standardize testler ile değerlendirir. Duyu bütünleme tedavisi, motor öğrenme, oyun temelli uygulamalar, nörogelişimsel yaklaşımlar, kognitif rehabilitasyon gibi kapsamlı çalışma alanlarına yönelik müdahale programları oluşturur.
Çocukta var olan ve olabilecek postür, denge, ince ve kaba motor becerileri, görsel motor kontrol, görsel uzaysal algılama, oral duyusal, iç organlarda duyusal girdi, kinestezi (hareket ve denge duyusu), dikkat, oryantasyon, planlama gibi tüm problemlerde gerekli becerilerin kazandırılması veya geliştirilmesi ile çocuğun günlük yaşam aktivitelerine ve topluma entegrasyonunu sağlar.
Ergoterapistler;
gibi her türlü zihinsel, duyusal, psikolojik ve fiziksel problemlere yönelik çalışmalar yapar.
Ne zaman Pediatrik Ergoterapiste başvurulur?
Ergoterapi; fiziksel, duyusal, algısal, bilişsel ve duygusal becerileri desteklemek için erken bebeklik döneminde başlaması gereken tedavi yaklaşımlarından biridir. Ergoterapide günlük yaşam becerileri (okul aktiviteleri, beslenme, giyinme, kendine bakım becerileri vb.) ile oyun ve serbest zaman aktivitelerinde bağımsızlığı sağlamak amaçlandığı için çocuğun günlük yaşam aktivitelerine tam olarak katılmasını engelleyen her türlü fiziksel, duyusal, sosyal ve zihinsel problemde Ergoterapi desteği gerekebilir. Mümkün olan en erken süreçte bu tedaviye başlamak önemlidir.
Ergoterapinin etkinliği nedir?
Ergoterapi, tüm dünyada bilinen profesyonel bir sağlık mesleğidir. Uygulanan tedavi, alanında uzman sağlık personelleri tarafından geliştirilen rehabilitasyon yaklaşımlarını içerir.
Özellikle çocuklarda problemlerin erken yaşta tespit edilerek etkin ve doğru tedavinin uygulanması ile Ergoterapi müdahalesinin olumlu sonuçlar getirdiği bilimsel bir gerçektir.
Ergoterapinin farkı nedir?
Ergoterapiyi diğer tüm sağlık mesleklerinden ayıran özelliklerin başında;
• Sağlığa bütüncül bakış açısı ile bakarak fiziksel, duyusal, zihinsel, sosyal,ve psikolojik olarak kapsamlı değerlendirme ve tedavi yaklaşımlarında bulunmak,
• Bireylerin/çocukların toplumsal hayata katılımı ile doğrudan ilgilenmek,
• Klinik uygulamanın dışında ev, okul gibi ortamlarda da çocuğun günlük yaşam aktivitelerini geliştirmek için uygulamalarda bulunmak,
• Yaşam tarzı değişikleri için bireyleri/aileleri bilgilendirmek ve gerekli yönlendirmeleri yapmak gibi yöntemler sayılabilir.
ERGOTERAPİ HİZMETİNİN AŞAMALARI
Ergoterapi hizmetleri genel olarak şunları içerir:
• Kişiye özel değerlendirme;
Çocuğun yaşadığı fiziksel, duyusal, zihinsel ve psikososyal problemlerin tespit edilmesi
• Çocuk, aile ve ergoterapistin birlikteliği ile tedavi hedeflerini belirlemesi
• Günlük yaşam ve iş ve üretici ( okul, kreş vb.) aktivitelerine katılımının sağlanmasına bağımsızlığının gelişmesi için belirlenen hedeflere ulaşmak için çocuğa özel müdehale planının oluşturulması
• Çocuğun ve ailenin istek ve becerilerine dayalı müdahale planının uygulanması
• Hedeflere ulaşıldığından emin olmak için müdahale sonrası kapsamlı değerlendirmelerin yapılması
ERGOTERAPİNİN PEDİATRİDE ÇALIŞMA ALANLARI NELERDİR?
Ergoterapi uygulamaları pediatri kapsamında;
DUYU BÜTÜNLEME NEDİR?
Duyu bütünleme, vücudumuzdan ve çevreden alınan duyu bilgisinin alınıp, anlamlandırılıp buna uygun davranışın oluşturulmasıdır.
Duyu bütünleme teorisi; çevremizle olan etkileşimimizde vücudumuzu etkili bir şekilde kullanabilmemizi sağlamak için, vücudumuz ve çevremizden gelen duyuları yöneten nörolojik bir süreçtir. Beyin bu işlemi günlük yaşam aktivitelerinde kullanır.
Duyu bütünleme bir başka deyişle; duyu deneyimlerimize verilen anlamlı ve amaca yönelik cevaplar oluşturmak için; vücuttan ve çevreden alınan duyu bilgisinin anlamlandırılmasıdır. . Duyular (görme, dokunma, tat alma, hareket duyusu, pozisyon duyusu vb. ) arasında bir ilişki kurulamazsa bilgi ve becerilerin istenilen düzeyde öğrenilmesi zorlaşır. Duyu bütünlemeden sorumlu merkezi sinir sistemi, tüm bu duyu uyarılarını anlamlı bir cevap oluşturmak amacıyla bir araya getiren sistemdir.
Öğrenmenin gerçekleşebilmesi için anlamlı aktivite ile beyni geliştirerek duyusal motor gelişimi sağlamaktır. Duyusal motor gelişim için bireyin çevre ile iletişim halinde olması gereklidir. Doğru iletişim beyin gelişimini şekillendirdiği ve sinir sisteminin değişme kapasitesini (plastisite) sağladığı için duyu bütünleme tedavisinde anlamlı duyu-motor aktivite önemlidir.
Duyu Bütünleme Terapisinin Prensipleri Nelerdir?
Duyu bütünleme teorisine göre; öğrenme beynin bir fonksiyonudur ve öğrenme güçlükleri sinir sistemi fonksiyonlarında sapmayı gösterir. Öğrenme güçlüğü olan bireylerin motor ve duyusal problemleri vardır; duyu bilgilerinin algılanması ve bütünleştirilmesinde zorluk çekerler. Duyusal uyaranları bütünleştirememe davranışsal ve öğrenme problemlerine neden olur. Bu durum “Duyu Bütünleme Bozukluğu” olarak tanımlanır.
Duyu Bütünleme Yaklaşımı; öğrenme güçlüğüne olan diğer yaklaşımlardan farklı olarak standart beceri çalıştırmaz. Beynin anlama, algılama ve motor planlama kapasitesini arttırma yolunu hedefler.
Duyu Bütünleme Bozukluğu Kimlerde Görülür?
Yaygın Görülen Duyu Bütünleme Bozuklukları Nelerdir?
DUYU BÜTÜNLEME DEĞERLENDİRMESİ
Kapsamlı bir duyu bütünleme değerlendirmesi ile çocuğun duyusal ve davranışsal alanda yaşadığı problemler değerlendirilir. Çocuğa özel bir tedavi programı planlanır. Tedavi, Çocuğun istek ve ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulur ve duyusal problemler ve bunlardan kaynaklı davranışsal sorunları üzerine odaklanır.
Çocuğun çevresi ile daha uyumlu olması, içinde bulunduğu mekan ve kendi vücudu üzerinde kontrol sahibi olabilmesi ve böylece öğrenmeye daha açık hale gelmesi için oluşturulan duyusal ve oyun temelli bir tedavi programı uygulanır.
Duyu Bütünleme Bozukluklarında Tedavi Nasıldır?
Terapide ilk olarak çocuğun içsel motivasyonun dengede olması, aktif katılması ve uyaranları tolere edebilir halde olması gerekir. Çocuğun aktif katılması her zaman öğrenmeyi kolaylaştırır. Bu aktif katılım sayesinde oyun süresince öğrendiği bilgileri günlük yaşam aktivitelerine kolay adapte eder.
Duyusal uyaranlar her zaman çocuğun duysal ihtiyaçlarına göre bireysel müdahale stratejileri kullanılarak planlanır ve uygun duyusal diyet seçilir. Her çocuk birbirinden farklı olduğu gibi farklı duyusal özellikler gösterir. Bu yüzden tedavi farklı müdahale planlarını içerir.
Tedavinin evde de etkin bir şekilde sürdürülmesi için aileye duyu eğitim verilir ve yine çocuğun duyusal özelliklerine göre ev, okul ve oyun ortamı düzenlemesi yapılır.
Otizimde Ergoterapi
Otizmde Ergoterapistler, çocuğun kendi yaşam ortamlarının dışına uyum sağlamaları, bağımsızlıklarının ve toplumsal katılım becerilerinin geliştirilmesi amacı ile aktivitenin tedavi edici özelliğinden faydalanarak duyu bütünleme, günlük yaşam aktiviteleri eğitimi, görsel algı, bilişsel terapiler ve aile eğitimleri gibi yöntemler kullanarak çalışırlar.
Otizm rehabilitasyon sürecinde neler yapılabilir?
Otizmli çocuğun duyusal özelliklerini belirleyip, duyusal becerilerini geliştirecek müdahale planı uygulanır. Ayrıca duyu bütünleme tedavisi, bireyin önceden tahmin edilen olumsuzlukları ve öfke nöbetlerinin başlamasını engelleyip, rahatlaması amacıyla da kullanılabilir.
Yemek yeme, tuvalet eğitimi, banyo yapma, giyinme, kendine bakım gibi günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık geliştirilmeye çalışılır.
Çocuğun dengesinin, koordinasyonunun, vücut farkındalığının ve oyun becerilerinin gelişmesini sağlamak amacıyla sosyal etkileşim ve iletişim sağlanır.
Çocuğun uyum ve öğrenme becerilerinin geliştirmesine yardımcı olunur.
Okul öncesi ve okul döneminde başarının gelişimi için çocuğun duyu-motor özelliklerine yönelik ince-kaba motor, dikkat-hafıza, motor planlama ve yazma öncesi hazırlık becerilerini geliştirecek müdahale programları hazırlanır.
SNOEZELEN TERAPİSİ
Snoezelen Terapisi Nedir?
Snoezelen terapisi, çocuğun gelişimini detekleyecek çoklu duyusal ortamlar sunar. Bu duyusal ortamlar hoş çevresi, rahatlatıcı sesleri, büyüleyici aromaları, dokunsal deneyimleri, masaj ve titreşimi ve yumuşak hareketi içeren rahat bir atmosferi içermelidir. İlginç ışık efektleri ve konforlu oturma düzeni, kişinin duyuları seçerek kendini düzenlemesini sağlar. Dahası, Snoezelen ortamı iletişim-etkileşim ve katılım için fırsatlar sunar.
Snoezelen Terapisi Kimlere Uygulanır?
1. Prematüreler ve Erken Dönemdeki çocuklara
2.Davranış Değişikliği yapılacak çocuklara
3. Down sendromlu çocuklara
4. Öğrenme Güçlüğü olan çocuklara
5. Oti̇zmli çocuklara uygulanabilir.
DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARDA ERGOTERAPİ
Down sendromlu bireylerde; yavaş öğrenme, problem çözme ve karar vermede zorluk, salya problemleri, konuşmada güçlük, motor gelişimde gecikmeler, sık sık düşme ve çarpma(vücut farkındalığının düşük olması), düşük kas tonusu ve eklemlerdeki gevşekliğe bağlı olarak ince ve kaba motor gelişimde gecikme gibi problemler yaşanmaktadır. Ergoterapistler bu problemlerin tedavisinde; duyu bütünleme, vestibüler stimülasyon, oral-motor terapi, bilişsel terapi, günlük yaşam aktiviteleri eğitimi, kaba ve ince motor beceri eğitimi ve aktivite odaklı nörogelişimsel tedavi yöntemlerini kullanır.
Down sendromlu çocuklarda ergoterapistler neler yapar?
Çeşitli duyusal problemi olan down sendromlu çocuklar için geliştirilen duyu bütünleme tedavisi ile doğru adaptif cevap vermesi sağlanır. Down sendromlu çocukların duyu bütünleme ile; vücuduna ve çevresine olan farkındalığı artar.
Duyu bütünleme ile görsel algısal becerileri, vücut farkındalığı ve görsel motor koordinasyonu sağlanarak; kognitif rehabilitasyonun temelleri atılır. Dikkat, hafıza, problem çözme, yer- zaman oryantasyonu gibi kognitif becerilerde gelişme sağlanarak akademik beceriler de desteklenir. Down sendromlu çocukların kognitif rehabilitasyon ile öğrenmeleri kolaylaşır.
İşitsel-görsel stimülasyon, eklem-ligamentlerdeki gevşeklik ve düşük kas tonusuna yönelik nörogelişimsel müdahale yöntemlerini içeren aktivitelerle erken çocukluk döneminde; oturma, ayakta durma, yürüme gibi bağımsız motor becerilerin gelişmesi sağlanır. Down sendromlu bireyler ergoterapi ile; kontrollü motor davranışlar gösterirler.
Kol, bilek ve eldeki kuvvet ve koordinasyonu çocuk için anlamlı aktivitelerle geliştirerek; ince motor becerilerindeki ve günlük yaşam aktivitelerindeki bağımsızlık seviyesini arttırır. Kalem tutma, kaşık tutma gibi ince becerileri gelişen bireylerin yaşam kalitesindeki artış iç motivasyonu arttırır ve böylece Down sendromlu çocuklar günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız olabilirler.
Down sendromlu çocuklar; zayıf dil, dudak ve yanak kaslarından dolayı beslenme, salya kontrolü ve konuşmada problem yaşayabilirler. Ergoterapistler; oral motor stimülasyon, pozisyonlama yöntemleri ve beslenme teknikleri ile müdahalede bulunurlar.
Yutma Bozuklukları ve Rehabilitasyonu
Yutma rehabilitasyonu; oral-motor problemlerin yanında duyusal-algısal ve davranışsal problemleri içeren oral-motor kasların zayıflığını, koordinasyonunu, farkındalığını ve hareketliliğini geliştiren bir tedavi dalıdır. Bağımsız yemek yeme, yutma, çiğneme gibi oral-motor becerilerin gelişimi için; yüz ve ağız masajları, dil, çene, dudak egzersizleri, oral motor egzersizleri ve aktiviteleri, ağız içi duyusal uygulamaları kullanılır.
Oral motor problemlerin bir kısmı da motor planlama ile ilişkilidir. Motor planlama hem kaba motor hareketlerin hem de ince motor hareketlerin ve oral motor hareketlerin planlamasını içerir. Çocuğun ağız farkındalığı ve motor planlaması gelişmedikçe oral-motor problemler devam edecektir.
Beslenme ve yutma bozuklukları duyusal fonksiyonların bozulması nedeniyle çocuğun yemeği reddetmesi, direnç göstermesi, ağızdan alınan gıda miktarının azalması , yaşla uyumlu yutma ve beslenme becerilerinin gelişmemiş olması gibi çeşitli biçimlerde ve düzeylerde meydana gelir
Yutma problemlerinin gözlemlendiği hastalıklar:
En sık karşılaşılan oral motor problemler;
İNCE VE KABAR MOTOR BECERİ EĞİTİMLERİ
Çocuğun günlük hayatını sürdürebilmek için yaptığı her türlü fiziksel yetenek, ‘motor beceri’ olarak ifade edilebilir.
Kaba motor beceriler yürümek, koşmak, zıplamak gibi büyük kas grupları ile yapılan aktiviteler için gereklidir.
İnce motor beceriler ise yemek yemek, yazı yazmak, giyinmek, kişisel bakım aktivitelerini yapabilmek için gereklidir ve küçük kas gruplarının uyumlu çalışmasına dayanan aktiviteleri ifade eder.
Ergoterapistler çocukların oyun, eğitim, ulaşım gibi günlük yaşam aktivitelerine katılabilmeleri için gerekli olan kaba ve ince motor becerilerini geliştirmek için çeşitli müdahalelerde bulunur. Ergoterapistler bu becerileri desteklemek için çocuklarda yoğun olarak oyun temelli yaklaşımları kullanır.
GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİNE KATILIM
Çocuğun günlük hayatındaki yemek yeme, tuvalete gitme, banyo yapma, giyinme, okula gitme, ulaşım, iletişim gibi aktivitelerde bağımsızlığını sağlamak için yapılan çalışmalardır. Problem alanı tespit edildikten sonra yapılan aktivite analizleri ile problem yaşanan basamaklar tespit edilir. Aktivitenin fiziksel, duyusal, zihinsel ve psikolojik yönlerinde tespit edilen probleme uygun çalışmalar yapılır. Bu çalışmalarda, çocuğun günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığını sağlamak için fiziksel kapasitesinin artırılması, aktivite ve beceri eğitimi, çevresel düzenlemeler, aktiviteyi çocuğa göre uyarlama, yardımcı cihazlar kullanarak işleri kolaylaştırma gibi yöntemler kullanılır.
BİLİŞSEL(KOGNİTİF) REHABİLİTASYON
Bilişsel aktiviteler; günlük hayatımızı devam ettirebilmemizi sağlayan düşünme, anlama, seçim yapma, karar verme, hatırlama, öğrenme, plan yapma gibi zihinsel aktivitelerdir. Bilişsel rehabilitasyon çocuğun eğitim hayatında, günlük aktivitelerinde, sosyal çevresinde zihinsel becerilerini düzgün bir şekilde kullanabilmesi için yapılan tedavileri içerir. Bunun için çocuklarda yapılan bilişsel etkinliklerin temel amacı çocuğun öğrenme, algılama, dikkat, hafıza gibi alanlarda yeterliliğini artırmaktır.
Bu tedavi, dikkat süresinin artırılması, hafıza tekniklerinin öğretilmesi, algılama ve plan yapma becerilerinin geliştirilmesi gibi yöntemleri içeren çeşitli oyun ve aktiviteler aracılığı ile gerçekleştirilir.
AZGÖREN REHABİLİTASYONU
Çocuğun var olan görme kapasitesini kullanması, geliştirmesi bunun yanında diğer duyularını daha etkili ve aktif kullanmasını destekleyerek becerilerini geliştiren yaklaşımlardır. Çocuğun var olan tüm kapasitesini en etkili şekilde kullanabilmesi ile çevreyi algılaması sağlanır. Bunun için beceri eğitimleri, adaptif cihaz tasarımları, çevresel düzenlemeler ve aile eğitimleri gibi tedavi programlarından faydalanılır. Böylece çocuğun günlük yaşamdaki işlerinde bağımsız olabilmesi, okul, arkadaş çevresi gibi alanlarda toplumsal katılım sağlayabilmesi ve yaşamı boyunca kendine yetebilen bir birey olması hedeflenir.
MESLEKİ REHABİLİTASYON
Çocukların gelecek yaşamlarında istihdam imkanlarını artırabilmek amacıyla oluşturulan kapsamlı bir rehabilitasyon programıdır. Dezavantajlı çocukların ileride yaşamaları muhtemel olan istihdam problemlerine yönelik erken dönemde başlayan mesleki beceri çalışmalarını içerir. Yaralanma, hastalık ya da engel gibi nedenlerle çalışma yeteneklerinin desteklenmesi gereken çocuklarda mesleki rehabilitasyonuygulamaları yapılır. Çocuğun istek ve ihtiyaçlarını göz önünde tutarak çocuğa uygun iş alanlarının belirlenmesi, uygun mesleki yönlendirmelerin yapılması, mesleğin gerektirdiği fiziksel ve zihinsel becerilerin artırılması, mesleki haklarını öğrenmesi, işe yerleştirme sonrasında korunması için mesleki danışmanlık ve mesleki eğitim gibi çok kapsamlı hizmetleri kapsar.
TEDAVİ PROGRAMI NASIL OLUŞTURULUR?
Ergoterapi uygulamalarında; kişi merkezli bir bakış açısı ile ihtiyaçlar belirlenerek bireye/çocuğa özgü bir tedavi programı oluşturulur.
Ergoterapistler günlük yaşam aktivitelerinin tedavi amaçlı kullanımı ile her yaştan insanın yapmak istediği ve yapması gereken görevlere katılımına yardımcı olur. Ergoterapistler; kişilerin tüm çevrelerinde (ev, iş, okul, toplum) bağımsızlık kazanmaları için rehabilitasyon uygulamaları planlar ve onların aktivitelere katılım yoluyla fiziksel, psikolojik ve bilişsel açıdan iyi olmalarını hedefler.
2019 yılında Ankara’da kurulan eğitim merkezimiz, özel eğitime ve rehabilitasyona ihtiyacı olan, özellikle eğitim çağındaki çocuklarımızın profesyonel anlamda rehabilitesi için hizmet vermektedir.
0507 958 5886
SAYFAYI